Staatsrecht – Knooble b.v./Staat der Nederlanden ECLI:NL:HR:2012:BW0393

Casus

Knooble is actief op het terrein van het adviseren over en begeleiden van bouwactiviteiten. Bij het uitvoeren van haar werkzaamheden ziet zij zich geconfronteerd met regelgeving waarin materieel dwingend wordt verwezen naar private technische normen (NEN-normen). Om toegang te krijgen tot de inhoud van deze normen moet worden betaald aan het Nederlands Normalisatie-Instituut (NNI). Knooble heeft in eerste aanleg gevorderd dat voor recht zal worden verklaard dat de betreffende NEN-normen niet verbindend zijn, omdat het algemeen verbindende voorschriften zijn die niet overeenkomstig de Bekendmakingswet bekend zijn gemaakt en ook anderszins voor de geadresseerden niet algemeen verbindend zijn.

Rechtsvraag

Hebben NEN-normen waarnaar verwezen wordt in een wet of maatregel van bestuur een algemeen verbindend karakter?

Overweging

De rechtbank heeft de vordering toegewezen. Daarbij wordt overwogen dat de NEN-normen door en na de verwijzing daarnaar in het Bouwbesluit en de Regeling, een algemeen verbindend karakter hebben gekregen en daarmee per saldo in het Bouwbesluit dan wel de Regeling zijn vastgesteld. Daarmee vallen zij onder het bereik van art. 89 Grondwet en is de Staat gehouden deze normen overeenkomstig de Bekendmakingswet bekend te maken in het Staatsblad onderscheidenlijk de Staatscourant. Anders dan de rechtbank komt het hof tot de conclusie dat de verwijzing naar NEN-normen in een algemeen verbindend voorschrift deze NEN-normen niet zelf tot een algemeen verbindend voorschrift maakt. De Hoge Raad gaat hierin mee. De Bekendmakingswet is niet van toepassing op de NEN-normen.

Rechtsregel

De verwijzing naar NEN-normen in een algemeen verbindend voorschrift maakt deze NEN-normen niet zelf tot een algemeen verbindend voorschrift. NEN-normen zijn niet vastgesteld op grond van enige regelgevende bevoegdheid, maar zijn privaatrechtelijke afspraken.